Aplikacja notarialna: egzamin wstępny, czas trwania, koszty i inne informacje

Aplikacja notarialna to kluczowy etap na drodze do zostania notariuszem w Polsce. Proces ten obejmuje egzamin wstępny, kilkuletnie szkolenie oraz egzamin końcowy. Poniżej przedstawiamy szczegółowe informacje na temat aplikacji notarialnej w 2025 r.​

Co to jest aplikacja notarialna?

Aplikacja notarialna to forma specjalistycznego szkolenia zawodowego, której celem jest przygotowanie absolwentów prawa do pełnienia funkcji notariusza – zawodu zaufania publicznego. Aplikacja ta trwa 3 lata i 6 miesięcy i obejmuje zarówno zajęcia teoretyczne, jak i praktyczne, realizowane w kancelariach notarialnych. Kandydaci przyjmowani są na podstawie egzaminu wstępnego organizowanego przez Ministerstwo Sprawiedliwości. W trakcie aplikacji przyszli notariusze uczą się sporządzać akty notarialne, poświadczenia, protokoły, uczą się zasad naliczania taksy notarialnej oraz obsługi transakcji cywilnoprawnych, spadkowych czy majątkowych. Równocześnie nabywają umiejętności miękkie, takie jak komunikacja z klientami, etyczne podejmowanie decyzji i zachowanie bezstronności.

Ważnym elementem aplikacji notarialnej są obowiązkowe praktyki w sądach i urzędach, które umożliwiają aplikantom poznanie szerokiego kontekstu funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości oraz instytucji publicznych. Uczestnicy aplikacji pozostają pod opieką patrona – doświadczonego notariusza, który odpowiada za ich rozwój zawodowy i nadzoruje pracę w kancelarii. Całość procesu kończy się egzaminem notarialnym, składającym się z części pisemnej i ustnej. Po jego zdaniu aplikant może rozpocząć asesurę notarialną – ostatni etap na drodze do uzyskania nominacji notarialnej. Aplikacja notarialna jest więc nie tylko etapem edukacyjnym, ale przede wszystkim drogą kształtującą praktyczne kompetencje niezbędne do wykonywania zawodu o wysokim stopniu odpowiedzialności i społecznego zaufania.

Co trzeba zrobić, żeby dostać się na aplikację notarialną? Wymogi krok po kroku

Aby dostać się na aplikację notarialną w Polsce, kandydat musi spełnić szereg wymagań formalnych, które są jasno określone w ustawie z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie. Pierwszym i absolutnie podstawowym warunkiem jest ukończenie jednolitych, pięcioletnich studiów prawniczych i uzyskanie tytułu magistra prawa – może to być zarówno dyplom uczelni w Rzeczypospolitej Polskiej, jak i zagranicznej, o ile kierunek studiów zostanie uznany za równoważny przez odpowiednie władze edukacyjne w Polsce. Kandydat musi ponadto posiadać pełną zdolność do czynności prawnych, korzystać z pełni praw publicznych oraz wykazać się niekaralnością i nieskazitelnym charakterem – warunkiem jest przedstawienie zaświadczenia o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego.

Warunkiem dopuszczenia do egzaminu wstępnego takiego kandydata jest złożenie przez niego w siedzibie komisji kwalifikacyjnej nie później niż 7 dni przed egzaminem kompletu wymaganych dokumentów oraz zgłoszenia o przystąpieniu do egzaminu. Do obowiązkowych załączników należy m.in. dokument potwierdzający ukończenie wyższych studiów prawniczych oraz oświadczenie o niekaralności. Dodatkowo kandydaci muszą wykazać, że ukończyli studia prawnicze w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskali tytuł magistra lub uzyskali równoważny tytuł po studiach prawniczych uznanych w Rzeczypospolitej Polskiej.

W 2024 r. zgłoszenia kandydatów przyjmowała m.in. krakowska izba notarialna, która podlega właściwości izb notarialnych w Krakowie. Komisja egzaminacyjna do spraw aplikacji notarialnej przy Ministrze Sprawiedliwości odpowiada za sprawdzanie kompletności zgłoszeń oraz dopuszczenie kandydatów do udziału w egzaminie.

Egzamin wstępny odbywa się w formie pisemnego testu złożonego ze 100 pytań jednokrotnego wyboru z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego, handlowego, administracyjnego, konstytucyjnego oraz zasad etyki zawodowej. Aby zdać, należy uzyskać co najmniej 70% poprawnych odpowiedzi. Po uzyskaniu wyniku pozytywnego kandydat zostaje przyjęty na listę aplikantów prowadzoną przez właściwą izbę notarialną, a aplikacja rozpoczyna się co roku 1 stycznia.

Egzamin wstępny na aplikację notarialną

Egzamin wstępny na aplikację notarialną jest organizowany corocznie przez Ministra Sprawiedliwości. Ogłoszenie o egzaminie publikowane jest do 30 czerwca w Biuletynie Informacji Publicznej. Egzamin ma formę testu jednokrotnego wyboru, składającego się ze 100 pytań obejmujących różne dziedziny prawa, takie jak prawo cywilne, rodzinne, handlowe, administracyjne oraz zasady etyki zawodowej. Aby uzyskać pozytywny wynik, kandydat musi odpowiedzieć poprawnie na co najmniej 70% pytań.​

Wniosek o dopuszczenie do egzaminu należy złożyć w terminie określonym w ogłoszeniu, dołączając wymagane dokumenty, takie jak: wniosek o dopuszczenie do egzaminu, kwestionariusz osobowy, życiorys oraz kopię dyplomu ukończenia studiów prawniczych. Opłata za egzamin wstępny w 2025 roku wynosi 1125 zł i musi być uiszczona na wskazane konto Ministerstwa Sprawiedliwości.

Status aplikanta notarialnego po zdanym egzaminie

Po zdaniu egzaminu wstępnego na aplikację notarialną w 2024 r. kandydat uzyskuje status aplikanta notarialnego i zostaje wpisany na listę prowadzoną przez odpowiednią radę izby notarialnej. Od tego momentu ma on obowiązek uczestniczenia w szkoleniach, przygotowywania projektów aktów notarialnych oraz odbywania praktyk przewidzianych w planie wyższych studiów prawniczych. Aplikant notarialny uczy się również zasad etyki zawodowej, komunikacji z klientami oraz stosowania przepisów prawa w praktyce.

Zgodnie z przepisami, aplikacja notarialna jest realizowana przez izby notarialne w porozumieniu z Komisją Egzaminacyjną do spraw aplikacji notarialnej przy Ministrze Sprawiedliwości. Po zakończeniu aplikacji, jeśli kandydat zdał wszystkie egzaminy i odbył praktyki przewidziane w planie, może ubiegać się o asesurę notarialną – ostatni krok do uzyskania pełnych uprawnień. W przypadku kandydatów, którzy ukończyli studia zagraniczne, konieczne jest wcześniejsze uznanie tytułu magistra lub zagranicznych studiów prawniczych uznanych w Polsce.

Czas trwania i przebieg aplikacji notarialnej

Aplikacja notarialna rozpoczyna się 1 stycznia każdego roku i trwa 3 lata i 6 miesięcy. W tym okresie aplikanci uczestniczą w zajęciach teoretycznych oraz odbywają praktyki w kancelariach notarialnych. Szkolenie obejmuje m.in. zapoznanie się z czynnościami sądów w sprawach cywilnych, gospodarczych i wieczystoksięgowych, co zapewnia wszechstronne przygotowanie do zawodu.

Po zakończeniu aplikacji aplikant otrzymuje zaświadczenie o jej odbyciu, wydawane przez radę właściwej izby notarialnej w terminie 14 dni od zakończenia szkolenia. Następnie aplikant może przystąpić do egzaminu notarialnego, który jest ostatnim etapem na drodze do uzyskania uprawnień notariusza.​

Koszty związane z aplikacją notarialną

Aplikacja notarialna wiąże się z określonymi kosztami. Roczna opłata za aplikację w 2025 r. wynosi 5850 zł, co oznacza, że łączny koszt za cały okres trwania aplikacji (3,5 roku) wynosi 20 475 zł. Opłaty te są przeznaczone na pokrycie kosztów szkolenia i są wpłacane na konto właściwej izby notarialnej.

Opłata za egzamin końcowy wynosi 3393,60 zł. Warto zaznaczyć, że opłaty te mogą ulec zmianie w kolejnych latach, dlatego kandydaci powinni śledzić aktualne informacje publikowane przez Ministerstwo Sprawiedliwości oraz izby notarialne.​

Aplikacja notarialna w 2024 roku – jak to wyglądało krok po kroku?

Osoby, które planowały rozpocząć aplikację notarialną w 2024 roku musiały zgłosić chęć przystąpienia do egzaminu wstępnego najpóźniej do 14 sierpnia 2024 r. Do wniosku należało dołączyć m.in. kopię dokumentu potwierdzającego ukończenie wyższych studiów prawniczych w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskanie tytułu magistra lub zagranicznych studiów prawniczych uznanych w Rzeczypospolitej Polskiej. Kandydaci musieli również złożyć oświadczenie o wyrażeniu zgody na przetwarzanie danych osobowych oraz posiadać urządzeń służących do przekazu lub odbioru informacji elektronicznych, zgodnie z wymaganiami technicznymi komisji egzaminacyjnej.

Termin egzaminu wstępnego na aplikację notarialną 2024 został wyznaczony na dzień 28 września 2024 r. Sam egzamin wstępny odbył się w formie pisemnego testu jednokrotnego wyboru i obejmował pytania z zakresu najważniejszych ustaw obowiązujących w polskim porządku prawnym. Kandydaci mogli korzystać z tekstów aktów prawnych na egzamin, przygotowanych przez Ministra Sprawiedliwości zgodnie z rozporządzeniem ministra sprawiedliwości z dnia 6 czerwca 2024 r., i miał na celu ujednolicenie zakresu materiału dla wszystkich kandydatów.

Calendesk – wsparcie dla kancelarii notarialnych

Współczesne kancelarie notarialne coraz częściej korzystają z nowoczesnych narzędzi do zarządzania swoją działalnością. Jednym z takich rozwiązań jest Calendesk – system rezerwacji online, który umożliwia efektywne zarządzanie kalendarzem, umawianie wizyt oraz automatyzację płatności. Dzięki integracji z popularnymi platformami komunikacyjnymi, takimi jak Zoom czy Google Meet, Calendesk pozwala na prowadzenie konsultacji online, co jest szczególnie przydatne w dobie cyfryzacji usług prawnych.

Calendesk to innowacyjny program do zarządzania kancelarią, który oferuje funkcje takie jak automatyczne przypomnienia o spotkaniach, możliwość tworzenia pakietów usług oraz subskrypcji, co pozwala na lepsze zarządzanie relacjami z klientami. System ten jest dostosowany do potrzeb kancelarii notarialnych, zapewniając bezpieczeństwo danych oraz zgodność z obowiązującymi przepisami prawa. Wdrożenie takiego rozwiązania może znacząco zwiększyć efektywność pracy kancelarii oraz poprawić jakość obsługi klienta.

Aplikacja notarialna to wymagający, ale satysfakcjonujący proces, który przygotowuje kandydatów do pełnienia funkcji notariusza. Obejmuje on egzamin wstępny, kilkuletnie szkolenie oraz egzamin końcowy. Choć wiąże się z określonymi kosztami, inwestycja ta otwiera drogę do prestiżowego zawodu zaufania publicznego.